Hastalıklar
Çocuklarla hastalıkları bir arada düşünmek bile insanı üzüyor. Ancak şu bir gerçek ki
büyüme süreçleri boyunca çocukları birçok hastalık bekliyor. Onların hiç hastalanmamalarını
sağlamak imkansız ama hastalıkları tanıyarak, bilinçli bir ebeveyn olmak zor değil. Merak
edilen tüm hastalıklar bu bölümde yer alıyor.
HEPATİT A HEPATİT
B
Çocuklarda virüs kaynaklı karaciğer hastalığı sık görülür. Bunlar genellikle Hepatit A ve B
tipi virüslerdir ve aşılarıvardır. Hepatit yavaş yavaş ortaya çıkan ve kendini belli etmeyen bir
şekilde başlar. Çocuk yorgundur, iştahı kapanır,karnı ağrır, kusar. Bazen ufak bir döküntü
yapar , mafsalları ağrır. Birkaç gün sonra rengi azçok
sararır, idrarı azdırve çok sarıdır,
kakası ise renksizdir. Çoğu zaman bu belirtiler çok hafif olur, çocuk yalnız yorgunluktan
şikayet eder.Laboratuar tahlilleri teşhisin konulmasında yardımcı olur (Transaminaz yükselir
vs.)
HEPATİT A
Hepatit A virüsünün neden olduğu karaciğer iltihaplanmasıdır. Hepatit B’den daha çok
görülür, hastalık basit birşekilde gelişir, komplikasyon yapmaz. 23
hafta içinde geçer.
Tedavisi dinlenmektir.
Bulaşma:
her yiyeceğin özenleyıkanması, ellerin temiz olmasına dikkat edilmesidir. Bir hasta ile temas
edilince gamma globulin iğnesi erkendavranılırsa hastalığı önleyebilir. Hapatit A virüsü
belirtilerini ortaya çıkmasından 23
hafta önce ve hastalığın birinci haftası boyunca
enfektekişinin dışkısından atılabilir. Kan ve salgılar bulaşıcı olabilir.
Virüs sudan, pis yiyeceklerden , kakadan ve mide yoluyla geçer. En önemli tedbir
Belirtiler:
Bunun nedeni karaciğerinbilirubinini süzememesidir.
Hepatit A ile ilgili belirtiler grip benzerleridir. Fakat deri ve gözler sarı olabilir.
·
Sarılık
·
İştahsızlık
·
Yorgunluk
·
Hafif ateş
·
Koyu idrar
·
Yaygın kaşıntı
·
Renksiz veya kil rengi dışkı
Risk faktörleri:
·
Şifa yurdu çalışanları
·
Huzur evlerinde çalışanlar
·
Rehabilitasyon merkezlerinde çalışanlar
·
Ailesinin bir üyesinde yeni Hepatit A enfeksiyonu bulunanlar
·
Asya,Güney ve Orta Amerika’ya göç veya seyahat edenler
Korunma:
Hijyene dikkat edilmelidir. Tuvaletten sonra eller yıkanmalıdır. Eğer etkilenmemiş kişinin
kanı, dışkısı veyaherhangi vücut sıvısıyla temas edilmişse kirli alan iyice temizlenmelidir. Bu
şekilde virüs geçişi azaltılabilir
Aşı:
ay içinde de bir rapel yapılır. Aşı risk
grubundaki insanlaratavsiye edilir: Seyahat edenler , kreş personeli, mutfak personeli, ailede
hastası olanlar vs. Bebeklerde aşı sistematikolarak yapılmaz ,çünkü hastalık zararsızdır.
Hepatit A aşısı 2 seferde 1 ay arayla yapılır. 612
HEPATİT B
Hepatit B virüsünün neden olduğu karaciğer iltihaplanmasıdır. Hepatit A’dan daha az görülür.
Bu hastalık dahatehlikelidir; çünkü kronikleşebilir. Kan ve cinsel yolla bulaşır. Aşı, bir çok
ülkede mecbur tutulmuştur.
Genel olarak hepatit B seksüel geçişli hastalık olarak değerlendirilir. Hepatit B kirli , bulaşmış
kan ya da kanürünleriyle de bulaştığı için “serum hepatiti” olarak da adlandırılır.
Doktorlar, hemşireler, acil durum personeli gibi sağlık çalışanları ve kan ile çok kolay
bulaştığı için damar içi ilaçkullanıcıları (bağımlıları) hepatit B açısından yüksek risk grubu
içindedirler.
Hepatit B’li anneden doğum öncesinde cenine geçiş diğer bir geçiş şeklini oluşturmaktadır.
Hepatit B virüsüyle bir kez enfekte olmuş kişilerin yaklaşık % 10 unda kronik kalıcı
enfeksiyon ( kronik taşıyıcıdurum ) gelişir. Bu gruptaki insanların bir kısmında siroz veya
karaciğer kanserine götüren yavaş fakat ilerleyicikaraciğer hasarı gelişir.
Hepatit B uzun bir inkübasyon ( kuluçka dönemi ) dönemine sahiptir. Erken belirtiler çeşitli
deri döküntüleri veeklem ağrısı olabilir. Sistemik belirtiler ateş , kırıklık ve karın ağrısı veya
rahatsızlığını içerebilir. Eninde sonundagözlerin beyazında ve deride sarılık görünür hale
gelir. Sarılık çoğunlukla koyu idrar ve kil renkli (soluk renkli )dışkıyla ilişkilidir.
Hepatit B ciddi bir hastalıktır ve akut evre boyunca ölüm oranı yaklaşık %1’dir. Rapor edilmiş
hepatit B oranı her 10.000 kişiden 2’sindedir. Fakat birçok vaka belirti vermediğinden,
tanıkonmamış ve rapor edilmemiş olduğundan gerçek ( doğru ) oran daha yüksek olabilir. Her
1000 hamile kadından birikronik hepatit B taşıyıcısıdır.
Kazanılmış hepatit B enfeksiyonu için en yüksek risk taşıyan insanlar :
·
Homoseksüel veya biseksüeller
·
İntravenöz ( damar içi ) ilaç kullanıcıları
·
Çok partnerli kadınlardır.
Hepatit B aşısı
·
Sağlık çalışanları ,
·
Hemodiyaliz hastaları,
·
Bir çok defa kan transfüzyonu gereken kişiler ve
·
Yeni doğanlarda hepatit B’nin azalması için yeterlidir.
Korunma :
Hepatit B , kronik enfeksiyon sonrası uzun dönemde yetmezlik ve karaciğer kanseri oluşma
sıklığını arttırmaklasonuçlanan akut bir hastalıktır.
Bağışlanmış kanların taranması , kan transfüzyonundan sonra hepatit B gelişme olasılığını
azaltmıştır. Kanverenlerin ilk taramalar sırasında ilaç kullanımı ve cinsel yaşamları ile ilgili
anket doldurmaları gerekmektedir ( bu aynızamanda AIDS geçişine karsı korunmak içinde
gereklidir. ) Kan toplandıktan sonra hepatit B’nin transfüzyon alıcısınageçmediğinden emin
olmak için kanda birkaç serolojik test yapılır.
Yüksek risk grubundaki insanlar için hepatit B aşısı vardır. Alışılmış güvenlik önlemi olarak ,
taşıyıcılık durumu bilinmeyen kişilerin kan ürünleriyle temastan kaçınılmalıdır. AIDS için de
bu güvenlik sağlanabilir .
Önceden hepatit B geçirmiş veya hepatit B ile enfekte olup aşılanmamış kişilerle cinsel
temastan kaçınılmalıdır.Her zaman güvenli cinsel ilişki alışkanlığı edinilmelidir.
Prezervatifler sürekli ve uygun bir şekilde kullanıldıkları zaman hepatit B nin yayılmasını
azaltabilir; hatta yokedebilirler. Aşılanmamışsanız ve cinsel partnerinizin durumundan emin
değilseniz her zaman prezervatifkullanmalısınız.
Dikkat:
bağışıklık dizileriuygulanır. Bunlar hepatit B immünoglobülin, doğumdan hemen sonra
hepatit aşısı ve birkaç hafta sonra hepatitaşısının tekrarını içerir.
Hepatit B pozitif anneden doğmuş bebeklere onları enfekte olmaktan koruyan özel
Belirtiler
·
sarılık
·
yorgunluk
·
iştahsızlık
·
bulantıkusma
·
tat bozukluğu
·
karın ağrısı
·
hazımsızlık
·
eklem ağrısı
·
depresyon
·
kırıklık
·
hafif ateş
·
yaygın kaşıntı
·
soluk veya kil renkli
·
karaciğer üzerinde nokta duyarlılığı ( hassasiyeti )
·
burun kanaması belirtileri
Tanı/Teşhis
·
Pozitif hepatit B yüzey antijeni
·
Pozitif hepatit B çekirdek antijeni
·
Yükselmiş karaciğer enzimleri
·
Hastalık aşağıdaki test sonuçlarıyla değişiklik gösterir :
Karaciğer biyopsisi
·
Vitamin B 12
·
RT3U ( resin T3 uptake ) ( kanda resin T3 alımının ölçüldüğü testtir)
·
PT ( serumda protrombin zamanın ölçüldüğü testtir. )
·
idrar porfirini
·
PBG ( porfobilinojen )
·
Karaciğer sintigrafisi
·
serum lösin aminopeptidaz
·
idrar lösin aminopeptidaz
·
LDH izoenzimleri
·
LDH ( laktat dehidrogenaz )
·
serum demiri
·
gama glutamil tanspeptidaz
·
( deltaaminolevülinik
asit )
deltaALA
·
kompleman komponenti 3
·
kan sayımı
·
idrar bilirubini
·
bilirubin
·
AST ( aspartat transaminaz )
·
ALT ( alanin transaminaz )
·
alfa fetoprotein
·
ALP ( alkalin fosfataz ) izoenzimiALP
·
aldolaz aalbümin
·
5’nükleotidaz
Tedavi
Akut hepatitin spesifik tedavisi yoktur.
Belirtiler ağırlaştığında akut faz boyunca istirahat önerilebilir.
Akut hepatitli insanlar alkol ve diğer karaciğere zararlı olan maddelerden kaçınmalıdırlar.
Kronik hepatitli bazı insanlar alfainterferon
tedavisine yanıt verebilirler
Prognoz/Hastalığın gidişi
Akut hastalık çoğunlukla ikiüç
haftada yatışır ve karaciğer on altı hafta içinde normale
döner.
Enfekte insanların %10 unda kronik hepatit gelişebilir.
Hepatit B’li insanlarda karaciğer kanseri görülme sıklığı genel populasyondan daha
yüksektir.
Hepatit B , akut hepatit B vakalarının yaklaşık %1 inde öldürücüdür.
Komplikasyonlar/Riskler
·
Kronik hepatit
·
Siroz
·
Karaciğer kanseri